บอล ต่อพงศ์ เขียนข้อความผ่านโซเชียล หลังพบว่ามีศิลปินนำเพลงไปร้องบนเวทีคอนเสิร์ตโดยไม่ขออนุญาต

กำลังเป็นเรื่องที่คนแสดงความคิดเห็นกันมากมาย สำหรับข้อปฏิบัติเรื่องลิขสิทธิ์เพลง หลังจากที่ บอล-ต่อพงศ์ จันทบุบผา ศิลปินและโปรดิวเซอร์รุ่นใหญ่สมาชิกวง scrubb ออกมาโพสต์ข้อความผ่านโซเชียลมีเดีย หลังพบว่ามีศิลปินคนหนึ่งหยิบเอาเพลงของวง scrubb ไปแสดงบนคอนเสิร์ตในต่างประเทศ แต่ไม่ได้มีการมาขออนุญาตก่อนนำไปแสดง จนกลายเป็นที่วิพากษ์วิจารณ์ถึงความเหมาะสมเพราะเข้าข่ายละเมิดลิขสิทธิ์ ขณะที่บางกลุ่มบอกว่าวินวินทั้งสองฝ่าย เพราะเป็นการช่วยกันโปรโมต

โดยข้อความที่ บอล เขียนเอาไว้บนเฟสบุ๊ค Torpong Chantabubpha ระบุว่า “เล่นเพลงคนอื่นในต่างประเทศก็ต้องขออนุญาตนะครับ” ก่อนจะมีการเข้าไปตอบในคอมเมนต์เพิ่งเติมว่า “มี Live Streaming ก็ต้องขออนุญาตเช่นกันครับ” รวมถึงแชร์ความรู้เรื่องลิขสิทธิ์เพลง เพื่อสร้างความเข้าใจและการปฏิบัติที่เป็นไปตามระเบียบข้อบังคับ

ก่อนที่ในเวลาต่อมาจะมีการเคลื่อนไหวถึงเหตุการณ์นี้อีกครั้งหนึ่ง โดยเขียนข้อความอธิบายประเด็นดังกล่าวให้ทุกคนได้เข้าใจและเห็นภาพว่า

“ตัวแทนจัดเก็บและดูแลลิขสิทธิ์ของผู้ประพันธ์ในประเทศไทย มีองค์กรที่ชื่อว่า ‘MCT’ ซึ่งปัจจุบันตนเป็นหนึ่งในคณะกรรมการบริหารชุดปัจจุบัน โดย ‘MCT’ จะอยู่ภายใต้ความร่วมมือขององค์กรจัดเก็บระหว่างประเทศที่มีชื่อว่า ‘SESAC’ และมีพันธมิตรในการดูแลจัดเก็บในประเทศญี่ปุ่นมีชื่อว่า ‘JASRAC’

“การจัดเก็บโดยทั่วไปทำได้โดยจัดเก็บจากการใช้เพลงในโอกาสต่าง ๆ ทั้งในแง่ของการประชาสัมพันธ์ การเปิดเพลงในที่สาธารณะ การนำเพลงไปใช้การแสดงโดยปราศจากการหารายได้ หรือรวมว่าเป็นการใช้งานโดยง่ายในชีวิตประจำวันทั่วไป เหล่านี้เป็นสิ่งที่องค์กรจัดเก็บดูแลเป็นหน้าที่หลักอยู่แล้ว แต่ไม่ได้หมายรวมถึงการแสดงคอนเสิร์ตที่มีการจำหน่ายบัตรในรูปแบบต่าง ๆ ทั้งออนไลน์และออฟไลน์ มีการประกาศขายบัตร มีการโฆษณา มีการเตรียมการก่อนอย่างยาวนาน และมีการประกาศเป็นทางการ

“โดยมารยาทของการจัดเก็บ ผู้ใช้ต้องขออนุญาตผ่านตัวแทนจัดเก็บจากประเทศของตนเอง (ในที่นี้คือ MCT) เพื่อทำการติดต่อประสานกับเจ้าของลิขสิทธิ์ในประเทศเพื่อขออนุญาตนำไปใช้การแสดง หากได้รับอนุญาตแล้ว MCT จะประสานต่อไปให้ตัวแทนจัดเก็บที่เป็นพันธมิตรในเครือ (ในที่นี้คือ JASRAC) เพื่อการทำการจัดเก็บตามเงื่อนไขและขั้นตอนที่ได้ตกลงกันจากต้นทางของประเทศนั้น ๆ

“ในกรณีที่เกิดขึ้น ผู้จัดรวมถึงผู้แสดงไม่ได้ทำการติดต่อเจ้าของลิขสิทธิ์เพลง เพื่อขอนุญาตในการนำไปใช้หารายได้ แต่เป็นเพียงการ ‘แจ้งเพลงที่ต้องการใช้ในการแสดงและประสานให้ JASRAC ทำการอนุญาตและจัดเก็บตามขั้นตอนของประเทศญี่ปุ่น’ ซึ่งในบริบทนี้ JASRAC ควรมีเพียงมีหน้าที่จัดเก็บ และโดยมารยาท ‘ไม่ควรมีสิทธิ์ในการอนุญาตให้นำไปใช้ โดยปราศจากการได้รับอนุญาตจากเจ้าของลิขสิทธิ์ต้นทาง’ หรืออย่างน้อยก็ควรจะต้องทำการดับเบิ้ลเช็คความถูกต้องในการขอลิขสิทธิ์จากต้นทางก่อน ว่าได้รับอนุญาตถูกต้องแล้วหรือยัง

“จริง ๆ การแสดงคอนเสิร์ตในต่างประเทศของศิลปินไทยเริ่มได้รับความนิยมและมีการจัดงานขึ้นอย่างต่อเนื่อง ในแต่ละครั้งที่ผ่านมาทีมงานผู้จัดที่มีความเป็นมืออาชีพและมีประสบการณ์ จะไม่ละเลยในการขออนุญาตการใช้สิทธิ์จากต้นทาง ก่อนที่จะประสานให้ตัวแทนจัดเก็บในต่างประเทศนั้น ๆ เป็นคนดำเนินการต่อ ไม่เคยมีการอนุญาตให้จัดเก็บโดยพละการจากตัวแทนจัดเก็บของประเทศปลายทางนั้น ๆ มาก่อนแต่อย่างใด

“มองภาพให้ง่ายขึ้น หากมีการจัดคอนเสิร์ตขึ้นในประเทศไทย หากผู้จัดหรือศิลปินต้องการใช้เพลงที่เป็นลิขสิทธิ์ของผู้อื่น การขออนุญาตจะเกิดขึ้นจากผู้จัดไปยังเจ้าของลิขสิทธิ์ เมื่อได้รับอนุญาตแล้ว จึงดำเนินการให้ MCT จัดเก็บในส่วนที่ถูกต้องต่อไป ไม่ใช่ MCT มีสิทธิ์หรือเป็นผู้อนุญาตให้ใช้เพลงนั้น ๆ เป็นต้น

“ข้อมูลเพิ่มเติมที่ผมชี้แจงและอธิบายข้างต้น เป็นเพียงข้อมูลเพื่อให้ความรู้และความเข้าใจในมุมมองที่ถูกต้องและควรจะเป็น จากการให้เกียรติและเคารพในกฎหมายลิขสิทธิ์และทรัพย์สินทางปัญญานะครับ และเพื่อป้องกันข้อมูลอื่น ๆ ที่ทราบว่ากำลังจะประกาศชี้แจงออกมาจากช่องทางอื่น”

พร้อมกันนี้ บอล ยังยืนยันว่า ทางวงไม่เคยมีนโยบายในการจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ที่เกินจริง และไม่เคยเก็บลิขสิทธิ์เพลงของ scrubb ในการใช้เพื่อการศึกษา งานมงคลสมรส และงานรื่นเริงต่าง ๆ แม้แต่ครั้งเดียว ทั้งยังรวมไปถึงการใช้เล่นในสถานที่ต่าง ๆ สำหรับพี่ ๆ น้อง ๆ นักดนตรีในบ้านเรา สิ่งเหล่านี้ถูกดูแลและจัดเก็บโดย MCT อย่างถูกต้องและเป็นธรรม โดยไม่มีผลกระทบต่อผู้ที่ทำการแสดงดนตรีแต่อย่างใด หากไม่ได้นำลิขสิทธิ์เหล่านั้นไปใช้หาประโยชน์ส่วนตนในทางอื่น ๆ เช่น การแสดงคอนเสิร์ตของตัวเอง หรือการไปจัดแสดงคอนเสิร์ตในต่างประเทศ เป็นต้น

ก่อนจะทิ้งท้ายว่า สิ่งเหล่านี้เป็นความรู้ลิขสิทธิ์เล็ก ๆ น้อย ๆ ที่ทุกคนควรจะได้เรียนรู้ และ scrubb จะไม่มีการดำเนินการใด ๆ ที่เกี่ยวข้องกับความเสียหายที่เกิดขึ้นแต่อย่างใด คาดหวังว่านี่เป็นเพียงสิ่งที่พวกเราควรจะต้องช่วยกันทำให้มันเป็นเรื่องที่ถูกต้อง ที่สำคัญการสื่อสารและพูดจากันด้วยความเข้าใจ เป็นมารยาทที่ดีในฐานะเพื่อนพี่น้องในอุตสาหกรรมเดียวกัน

ภาพ : Torpong Chantabubpha
ขอบคุณข้อมูลจาก : Torpong Chantabubpha